ޖޭމްދޮންކަމަނަ – ކުލަފޮޓޯ: އަޙްމަދު ޞައްފާޙު ބީވެއަތުން ދިޔަ ހީރާމުތުރަނުކުލަވާ، މުޖުރާއޭފުޅުނަޔާ ކިޔަމޭ މި ފަރިހި ގެންފަށާ، ލިޔެއަނާކޮށް ރީފުތައު ތިޔަމަނުކުލަރަން ދިއަވީދުއަގީ، ނިޔަނެތިވީފުޅު މުޖުރާ ~ ފަރިއްސަކީ ޅެންބަހުރުވައިން ދިވެހިން ކިޔައި އުޅުނުތަކެތީގެ ތެރެއިން މިއަދާ ހަމައަށް އައިސްފައިވާ މައުނަވީ >>

ގަސްދޮށަށް ޖަންބުމާ، ނަސްވެރުމަ ތަލި ރަންކޮޅާ ފުރަތަމަވެސް ހިތަށް އަންނާނީ ރައިވަރުގެ ބަސްތަރުތީބުކުރުމަށް ދިވެހި އިމްތިހާނު ކަރުދާހުގައި ދީފައިވާ ފޫހި ސުވާލެކެވެ. އެއާ އެކު ހިތުގައި ދެން އުފެދޭ މާ ގިނަ ސުވާލުތަކެވެ. އަބަދު އެއް ރައިވަރުތަކެކެވެ. އެއް ސުވާލުތަކެކެވެ. ރައިވަރެއްގެ >>

ކުޅުދުއްފުށީ ތަރިވިދާ ބޯޓް، ނާލުބައްތެލި. ފޮޓޯ: މައިކަލް ފްރީޑެލް ދިޔަވަތް ރަނގަޅު އޮޑި ފަރިހި ދިވެހިންނަކީ ކަނޑުތަކުގެ ނިޔަމިންނެވެ. އަމިއްލަ އޮޑިފަހަރުގައި ގަދަކަނޑުތައް ހުރަސްކޮށް ދުރު ރަށްތަކަށް ދަތުރުކުރި މާލިމީންނެވެ. މާކަނޑުގައި ހޭރިޔާކޮށް ދުއްވި ދިޔަވަތް ރަނގަޅު އޮޑިފަހަރުގެ ކަލާސީންނެވެ. އެބައިމީހުން >>

ފާދިއްޕޮޅު ނައިފަރު އަބްދުﷲ މޫސާ ނުވަތަ ނައިފަރު ދޮހޮއްކޮގެ ލަވަތަކަކީ އެ ލަވަތަކާ ނުލައި ދިވެހި މިޔުޒިކްގެ ދިވެހިވަންތަކަން ފުރިހަމަނުވާނެ މަޢުނަވީ ތަރިކައެކެވެ. ލަވަ ކިޔަން ފެށުނު ދުވަސްވަރެއް ބުނަން ނޭނގޭކަމަށާއި ލަވަ ކިޔަން ދަސްކޮށްދިން މީހަކު ވެސް ނެތް ކަމަށް >>

އިހުގެ ދިވެހި ޅެންވެރިކަން އަހަރެމެނަށް ވަރަށް ގިނަ ވާހަކަތައް ބުނެދެއެވެ. ދިވެހިންގެ ސަގާފަތާއިި ތާރީޙުގެ ތެރޭ ހިނގާ ދިޔަ މިވެނި ކަމެއްގެ ވާހަކައާއި ރަށްތަކުގެ ގުދުރަތީވެށީގެ ސިފަކުރުންތަކާއި ރަށްފުށުގެ ދިރިއުޅުން ހުރިގޮތާއި ދިވެހިންގެ އިޢުތިޤާދުން އެތައް ވާހަކައެވެ. އެއްވެސް ގައުމެއްގެ ވެދިޔަހައި >>

ތަޢާރުފެއް ބަންޖަކީ ދިވެހި ވަޒަން ބަހުރުވައިގެ އެންމެ މުސްކުޅި ވައްތަރެވެ. ދިވެހި ޅެންވެރިކަމުގެ ބާވަތްތަކުގެ ތެރެއިން މިއަދާ ހަމައަށް ފެންނަން ނެތް ތަދު ބާވަތެކެވެ. އިހުގެ ބަނދިތައް ލިޔެވި ފަހަށް ފެންނަން ހުންނާނެ ގޮތަކަށް ރައްކާކުރެވިފައި ވެސް ނެތެވެ.  ދޫދޫމަތިން ކިޔަމުން >>

ޖަމީލާ ސަލީމް (ޖޭމް ދޮންކަމަނަ)، ފޮޓޯ: އަހްމަދު ޢަލާ ދީދީ “ގުލާބީމާފުޅު” ފަރިއްސަކީ ޖޭމްދޮންކަމަނައިގެ އަޑުން ދިވެހިންގެ ތެރެއަށް މަޝްހޫރުވެފައިވާ ފަރިއްސެކެވެ. މިއީ ބެއްޔަހުއްތުގެ ފަރިއްސެއްކަމަށް ބުނެވޭ ފަރިއްސެކެވެ. އަދި އެންމެ ބޮޑަށް ބަސް ފުރޮޅާފައިވާ އެއް ފަރިއްސެވެ. ބަސްފުރޮޅުން ގިނަވީމަ >>

“ޝައިޚްޒުބައިރު” މި ފޮތަކީ ދިވެހި އަދަބިއްޔާތުގެ ޅެންވެރިކަމުގެ ބާވަތްތަކުގެތެރެއިން ރައިވަރާއި ބެހޭ ގިނަ ފިލާވަޅުތަކެއް ދަސްވާނޭ ގޮތުން އަދި ބައެއް ރައިވަރު ފޮތްތަކުގެ ނަކަލާއި އެކު ފަޟީލަތުއްޝައިޚް ޙުސައިން ޞަލާހުއްދީން ލިޔުއްވާފައިވާ ދިވެހި ބަހުގެ އަދަބީ ތަރިކައެކެވެ. މި ފޮތުގައި ޙުސައިން >>

“ކަންޒުލް އަދަބު” މި ފޮތަކީ ދިވެހި އަދަބިއްޔާތުގެ ތެރެއިން ހިމެނޭ ޅެންވެރިކަމުގެ މައްޗަށް އެންމެ ތަފްސީލުގޮތެއްގައި ލިޔެވިފައިވާ އެއް ފޮތެވެ. މި ފޮތް ލިޔުއްވާފައިވަނީ ޙުސައިން އަފީފުއްދީން، ދިވެހިންގެ ހިމާރުލް ޤައުމު، އައްސައްޔިދު ބޮޑުފެންވަޅުގޭ ސީދީއެވެ. އައްސައްޔިދު ބޮޑުފެންވަޅުގޭ ސީދީ މި >>

އެ މަދަހައެއްގެ އަޑު އިވުމުން ހިތަށް ނުހަނު ހަމަޖެހުމާއި އަދި ކުޑައިރުގެ ހަނދާންތައް ގެނުވާ އެއް މަދަހަ އަކީ “އިތުރު ރަސޫލާ” މި މަދަހައެވެ. އަހަރެމެންގެ ޅަފުރައިގެ ދުވަސްތަކުގައި، 90ގެ އަހަރުތަކުގައި ހުކުރު ނަމާދަށް ފަހު ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުން ފޮނުވަމުން >>

އިންގިލާބުގެ ދުވަސް، 23 ޖުލައި 1952 ޒާލިމުން އަނިޔާކުރާއިރު ބައްލަވަން މިރުޞާދުގައި ހާލިޤުލް ކަޢުނައިނި ވާކަން ނޭނގެނީތަ، އަޖައިބެކޭ! އަނިޔާވެރިން އަނިޔާކުރާ ހިނދު، އެކުރާ އަނިޔާ މާތްކަލާނގެ ދެނެވޮޑިގަތުން ބޮޑުކަމާއި ދޭ އަނިޔާއާއި ކުރިމަތިކުރުވާ ބޭއިންސާފަށް ނިޔާ ކަނޑައެޅި އަދުލާއި އިންސާފު >>

މިއީ އަލްޤާޟީ ޙުސައިން އަފީފުއްދީން، ދިވެހިންގެ ހިމާރުލް ޤައުމު، އައްސައްޔިދު ބޮޑުފެންވަޅުގޭ ސީދީ ހައްދަވާފައިވާ “މަގޭ ގުލްޒާރު” މި ޅެމެވެ. މި ޅެން މަޝްހޫރުވެފައި ވަނީ “ގުލްޒާރުގައި ނަޔާ މަގޭ” ގެ ނަމުންނެވެ. މި ޅެން ފުރަތަމަ ޗާޕުވެފައި ވަނީ ހިޖުރައިން >>

90ގެ އަހަރުތަކުގައި ފުރަތަމަ އިވިގެން ދިޔަ މި ލަވަ އަކީ އަދިވެސް ދިވެހިންގެ މެދުގައި އެންމެ މަގުބޫލް އެއް ލަވައެވެ. މި ލަވައިގެ ޅެން ހައްދަވާފައިވަނީ މުހްތާޜު ފަހުމީއެވެ.  ޔޫޓިއުބް ލިންކު: ކަށަވަރޭ އަންނާނަމޭ ކަށަވަރޭ އަންނާނަމޭ އަހަރެން އެނބުރި އަންނާނަމޭ >>

ފަޟީލަތުއްޝައިޙު ޙުސައިން ޞަލާހުއްދީން އުފަންވީ 15 ޖުމާދިލްއާޚިރާ 1298ހ. (11 މޭ 1881) ގައި މާލޭ ދަރަވަންދޫގޭގައެވެ. ވަރަށް ހަގު އުމުރުފުޅެއްގައި އައްސުލްޠާން މުޙައްމަދު ޢިމާދުއްދީން (ޙާޖީ ޢިމާދުއްދީން) ގެ ރަސްކަމުގައި ބަންޑާރަ ނާއިބުގެ މަގާމަށް އިސްކުރެވުނެވެ. މުހައްމަދު ޝަމްސުއްދީން ތިންވަނައިގެ >>

އަބްދުﷲ ފަހްމީދީދީ (އަބްދުﷲ ޖަލާލުއްދީން) ހައްދަވާފައިވާ މި ޅެމަކީ ވާހަކައެއް ހެން ކިޔާލެވޭ ފުރިހަމަ ލެމެކެވެ. ގުމްރީއަކީ ކޮތަރާއި ވައްތަރު ދޫންޏެކެވެ. އިނގިރޭސިން މި ދޫންޏަށް ކިޔަނީ “ޓާރޓްލް ޑޯވް”އެވެ. ވަލުކޮތަރުގެ ބާވަތެކެވެ. ~ މުށުންދޫވި ޤުމްރީ ވިފަދަ އަލި ޤަމަރް >>

ފަޟީލަތުއްޝައިޙް އަބްދުﷲ ފަޙްމީ ދީދީ (އަބްދުﷲ ޖަލާލުއްދީން) ދުނިޔޭގެ އަލިކަން ދެކެވަޑައިގަތީ 11 ޒުލްޤައިދާ 1319ހ (17 ފެބްރުއަރީ 1902މ.) ގައި ފާދިއްޕޮޅު ނައިފަރުގައެވެ. ތަޢުލީމް ޙާޞިލްކުރެއްވީ މިސްރުގެ އަލްޖާމިއުލް އަޒަހަރުންނެވެ. އަބްދުﷲ ފަހުމީ ދީދީއަކީ ސަރުކާރުގެ ވަރަށް ގިނަ ދާއިރާތަކެއްގައި >>

މި ފަރިއްސަކީ މާލެއިން ރަށަށް އައި ދަތުރު މަތީ ކަނޑުގަދަވެ ހާލުގައި ޖެހުނު ދަތުރެއްގެ ވާހަކައިން ކުޑަރިކިލު މުހައްމަދު ފުޅު ކިޔާ މީހަކު 1950ގެ އަހަރުތަކުގެ ހިސާބުގައި ހަދާފައިވާ ފަރިއްސެއްކަމަށްވެއެވެ. މި މުހައްމަދު ފުޅަކީ ކާކުކަމެއް ނޭނގެއެވެ. ބޮޑުތަދުގެ ދުވަސްވަރު ކުޑަރިކިލު >>

ދިވެހި ޅެންވެރިކަމުގެ އެންމެ ރީތި އެއްބާވަތަކީ ރައިވަރެވެ. ރައިވަރު ހަދަންފެށުނު ދުވަސްވަރެއް އެނގެން ނެތް ނަމަވެސް މިއަދާ ހަމައަށް ދޫދޫމަތިން އަހަރެމެންނާއި ހަމައަށް އައިސްފައިވާ ރައިވަރުތަކުން ދިވެހިންގެ ޒަމާންވީ ދިރިއުޅުމާއި ޅެންވެރިކަމުގެ ފުރިހަމަކަން ދައްކުވައިދެއެވެ. މާޅޮސްމަޑުލު ރައިވަރުތަކަކީ އަޅުގަނޑު ބ. އަތޮޅުގެ >>

ވަޒަނަށް ފައްތައިގެން ޅެން ހެދުން މިއަދުގެ ޖީލަށް ވަނީ ދަތިކަމަކަށްވެފައެވެ. ނުވަތަ ޅެމާއި ޅެން ވަޒަނާއި ބެހޭގޮތުން ލިޔެވިފައިވާ ލިޔުންތައް މަދުކަމާއި އެކު ދަސްކުރަން އުނދަގޫވެފައެވެ. ދިވެހި ޅެމާއި ޅެންވެރިކަމަށް ފަށައިގަތުމުގެ ކުރިން ދިވެހި ޅެން ވަޒަނުގެ ހަމަތައް ދަސްކުރުމަކީ ނުހަނު >>